Czym się kierować przy wyborze młynka?

Wybór pierwszego ekspresu kolbowego to dość poważna decyzja, często wiążąca się ze znacznym wydatkiem. Z drugiej strony prawidłowo użytkowany i regularnie czyszczony może zostać naszym towarzyszem nawet na 20 lat. Warto więc przed dokonaniem wyboru swojego sprzętu zorientować się czym różnią się od siebie poszczególne ekspresy jeżeli chodzi o rozwiązania techniczne i różne parametry użytkowe. Należy jednak pamiętać, że decydując się na zakup ekspresu lub młynka ważny jest również aspekt estetyczny – zakupiony sprzęt musi nam się podobać i komponować się z miejscem, w którym stoi (na ogół kuchnią).

Na podstawie licznych rozmów telefonicznych i tych na żywo w naszym showroomie, w trakcie których doradzaliśmy klientom, jaki ekspres lub młynek wybrać, powstanie seria  wpisów na naszym blogu, w których postaramy się przedstawić najważniejsze aspekty techniczne wyróżniające ekspresy i wpływające na ich cechy użytkowe, a koniec końców również na ich cenę. W drugim wpisie z tej serii przeskoczymy z ekspresów na młynki, których wybór ma niebagatelny wpływ na smak naszej kawy. Zapraszamy do lektury!

Omawiając różnice między różnymi młynkami nie można zapominać o tym, jak różne parametry techniczne konkretnego sprzętu wpływają na jakość pitej kawy, jednak prawidłowemu ustawieniu młynka i zagadnieniu dlaczego nie używać młynków nożowych poświęcimy w niedalekiej przyszłości kolejny wpis. Tymczasem przechodzimy do analizy różnić między młynkami.

ŚREDNICA ŻAREN

Pierwszym i chyba najważniejszym parametrem wpływającym na jakość zmielonej kawy jest średnica żaren. Dla typowych młynków żarnowych do użytku domowego zawiera się on w przedziale od 50 do 64 mm. Mniejsze średnice posiadają na ogół młynki z żarnami stożkowymi, które ze względu na inną budowę niż omawiane w tym wpisie żarna płaskie pozwalają na bardziej zwartą budowę i minimalizację gabarytów młynka. Wracając jednak do omawianych przez nas młynków to większość z nich posiada średnicę 50 mm np. Eureka Mignon Manuale, Eureka Mignon Casa czy Rocket Faustino. Rozmiar ten pozwala już na wystarczająco jednorodny stopień zmielenia, by cieszyć się pysznym espresso, a z drugiej strony pozwala zachować kompaktową budowę i dzięki temu młynki te są najbardziej uniwersalnym wyborem, gdyż pasują do każdej kuchni. Idąc w górę z rozmiarem żaren uzyskujemy coraz bardziej jednorodną frakcję zmielonej kawy. Jednocześnie w górę idzie cena osiągając, według nas, najlepszy stosunek ceny do jakości przy średnicy 58 mm np. Fiorenzato F4 Nano lub Macap M42/MC42. Jeszcze większe żarna znajdujące się na pograniczu młynków domowych i gastronomicznych, te ze średnicą 64 mm, polecamy prawdziwym koneserom, którzy zdecydowali się na ekspres z górnej półki – nieprzypadkowo mówi się, że młynek powinien być na tym samym poziomie, a najlepiej przewyższać o klasę ekspres, z którego będziemy korzystać. Tutaj za najlepszy wybór uważamy młynki firmy Ceado.

Jak już wspominaliśmy 64 mm to granica górna dla młynków domowych. Oczywiście jeżeli ktoś chce może pokusić się o młynek z jeszcze większymi żarnami. Górną granicą wśród oferowanych przez nas sprzętów jest 83 mm. Większość młynków w przedziale 64 – 83 mm ma jednak zdecydowanie większe rozmiary, szczególnie jeżeli chodzi o wielkość hoppera, dzięki czemu świetnie sprawdzają się w gastronomii, gdzie przygotowuje się duże ilości kawy w krótkim czasie.

Temat żaren przy doborze młynka został dość obszernie opisany powyżej, to jednak nie został jeszcze w całości wyczerpany. Producenci konkurują między sobą różnymi ulepszeniami w budowie żaren. Przykładowo w młynku ECM V-Titan 64 zastosowano żarna pokryte tytanem (jak łatwo się domyślić stąd nazwa tego modelu). Modyfikacja ta pozwala na znaczne wydłużenie ich żywotności. Innym przykładem jest Fiorenzato F64 EVO, który ma wbudowany układ chłodzenia żaren. Pozwala to na zmielenie dużo większej ilości kawy, dzięki czemu młynek ten znajduje szerokie zastosowanie w gastronomii.

MANUALNA vs PROGRAMOWALNA DOZA

Kolejnym istotnym czynnikiem związanym z mieleniem kawy jest jej ilość czyli doza. Żeby nasza kawa była powtarzalna, a do tego dążymy, za każdym razem powinniśmy do ekstrakcji używać możliwie identycznej ilości kawy. W wielu młynkach dozowanie odbywa się manualnie. Sprowadza się to do podstawienia portafiltra pod wylot zmielonej kawy, wciśnięcie przycisku lub dźwigni rozpoczynającej mielenie i trzymanie go/jej aż w sitku kolby znajdzie się odpowiednia ilość kawy. Metoda ta ma zasadniczą wadę, a mianowicie ilość zmielonej kawy jest odmierzana „na oko” lub z wykorzystaniem wagi.

Częściowym rozwiązaniem tego problemu jest dozowanie dokładnie odmierzonej porcji kawy do bezpośrednio do komory mielenia, co można spotkać w młynkach Ceado E5SD oraz E37SD. Metoda ta jest nieco bardziej pracochłonna, gdyż odpowiednią ilość kawy trzeba wcześniej odmierzyć używając bardzo dokładnej wagi, jednak pozwala to na uniknięcie wietrzenia kawy w hopperze. Dodatkowo ich konstrukcja niemal całkowicie eliminuje zjawisko retencji młynka, czyli zostawania części zmielonej kawy wewnątrz młynka, co sytuuje te modele w ścisłej czołówce wśród młynków domowych.

Największą powtarzalność zmielenia dają jednak młynki z programowalną dozą. Jest ona realizowana na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest timer czyli pokrętło regulujące ustawienie potencjometru znajdujące się przy obudowie młynka, które pozwala na płynną i bardzo precyzyjną zmianę czasu mielenia kawy. Drugą, wygodniejszą metodą jest programowanie dozy z wykorzystaniem wyświetlacza LCD lub przycisków zamontowanych z przodu urządzenia. W większości dostępnych młynków polega to na przypisaniu (zaprogramowaniu) odpowiedniego czasu (z dokładnością do 0,1 s)  do pojedynczej i podwójnej dozy. Przy następnych użyciach młynek będzie pamiętał wprowadzone przez nas ustawienia i po naciśnięciu przycisku/ikony jednej lub dwóch filiżanek będzie mielił kawę przez ustalony czas. W sprzętach z programowalną dozą możliwe jest również mielenie kawy w trybie manualnym.

DOZOWNIK

W niektórych młynkach odmierzanie ilości kawy, która ma trafić do kolby odbywa się z wykorzystaniem dozownika, czyli pojemnika zamontowanego w przedniej części młynka, w którym zbiera się zmielona kawa. Następnie poprzez obracanie łopatek znajdujących się wewnątrz dozownika odpowiednia ilość zmielonej kawy (na ogół pojedyncza doza czyli 7 g) jest wyrzucana przez wylot dozownika znajdujący się w jego dolnej części. Rozwiązanie to zyskało znacznie większą popularność w młynkach gastronomicznych, ale można je też znaleźć w niektórych modelach do użytku stricte domowego np. Rancilio Rocky.

W kwestii dozowników mamy również coś dla fanów alternatywnych form parzenia kawy np. drip, przelw, czy aeropress. Jest nim model Fiorenzato F4 F, w którym można zaprogramować precyzyjnie 3 różne czasy mielenia, a wykorzystując dołączony kubeczek można zbierać zmieloną kawę, by później wykorzystać ją do zaparzenia ulubionego napoju bez ekspresu ciśnieniowego.

REGULACJA STOPNIA ZMIELENIA

Ostatnią rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę przy doborze młynka jest regulacja stopnia zmielenia, czyli po prostu to, jaki rozmiar będzie miała zmielona kawa. Technicznie jest to realizowane poprzez zbliżanie i oddalanie od siebie żaren – im bliżej są one siebie, tym kawa będzie drobniej zmielona. Pierwszym najmniej dokładnym sposobem regulacji jest regulacja skokowa. Jest ona realizowana za pomocą pierścienia zamontowanego przy szyjce hoppera. Obrót o jedną pozycję na pierścieniu pozwala na przesunięcie żaren o pewną ustaloną odległość. Wadą tej metody jest najmniejsza precyzja regulacji.

Kolejnym, bardziej zaawansowanym sposobem regulacji stopnia zmielenia jest regulacja płynna. Działa ona na tej samej zasadzie co regulacja skokowa, lecz ze względu na zastosowanie śruby ze znacznie drobniejszym gwintem pozwala na ustalanie położenia żaren z większą precyzją.

Najprecyzyjniejszym rozwiązaniem spośród tych stosowanych w młynkach żarnowych jest mikroregulacja. Dzięki użyciu specjalnej śruby mikrometrycznej, a w niektórych przypadkach również przekładni ślimakowej pozwala ona na ustawienie położenia żaren z dokładnością do 1 mikrometra czyli 1/1000 milimetra.

PODSUMOWANIE

Mamy nadzieję, że dostatecznie wyczerpująco wyjaśniliśmy różnice między różnymi dostępnymi młynkami i choć odrobinę pomogliśmy w dobraniu tego właściwego. Już teraz zapraszamy na kolejną część naszego cyklu dot. doboru sprzętu, który ukaże się w niedalekiej przyszłości. Pochylimy się w nim nad zagadnieniem wyboru pompy, a co za tym idzie również sposobu podłączenia wody do ekspresu.